Muxtor Ashrafiy
Muxtor Ashrafiy dirijyor va kompozitor sifatida Misr, Eron, Hindiston, Seylon va qator Ovro‘po mamlakatlarida o‘zbek san’atini namoyish etdi.
Muxtor Ashrafiy 1912 yilda Buxoroda tug‘ilgan. Bolalik chog‘laridan milliy musiqaga mehr qo‘ygan bo‘lajak san’atkor dutor, tanbur kabi sozlarni o‘zlashtirib, ilk musiqa saboqlarini Buxoro Sharq maktabida, so‘ngra Samarqand o‘zbek musiqa va xoreografiya institutida, N. N. Mironov rahbarligida kompozitorlik va dirijyorlik sohalarini o‘zlashtirdi.
Muxtor Ashrafiy 1931 yilda Toshkentdagi O‘zbek musiqali drama teatriga badiiy rahbar va dirijyor etib tayinlandi. Uning ijodiy va tashkilotchilik qobiliyatlari dastlab shu teatrda namoyon bo‘ldi, o‘z ustozi S. N. Vasilenko bilan hamkorlikda birinchi o‘zbek operalari «Bo‘ron» va «Ulug‘ kanal»ni yaratdi.
Nihoyatda sermahsul ijodkor bo‘lgan Muxtor Ashrafiy butun umri davomida 7 ta opera, baletlar, 3 ta musiqali drama, 2 ta simfoniya, 4ta kantata, dramatik spektakl va kinofilmlarga musiqalar, romans va qo‘shiqlar yaratdi.
Kompozitorning simfonik asarlari mavzularining boyligi bilan ajralib turadi. Xususan, «Qahramonlik» va «G‘oliblarga shon sharaflar» deb nomlangan simfoniyalari e’tiborga molikdir. Ularda o‘zbek xalq musiqasining ohang va usullaridan keng foydalanilgan.
«Bayram uvertyurasi», «Tinchlik tarafdorlarining yurishi» va boshqa partituralari ham shodon va tantanavor yangraydi, kantatalari, xor sadolarining yorqinligi, milliyligi bilan ajralib turadi. Uning «Jonim mening», «Kashmirda», «Subhidam», «Kel» kabi qo‘shiq va romanslari lirik kayfiyat, samimiy his-tuyg‘u va obrazlarining rang-barangligi bilan tinglovchilarning dilidan joy oldi.
San’atkor «Ichkarida», «Mirzo Izzat Hindistonda» musiqali drama, «Opa-singil Rahmonovalar» «Semurg‘» kino musiqalar, «Hind kundaliklari», qator ocherklar va o‘ndan ortiq adabiy va publitsistik maqolalar muallifidir.
Ashrafiy 40 yildan ziyodroq davr mobaynida opera va simfonik musiqa dirijyori sifatida faol ishlab, o‘z repertuarini nodir asarlar bilan boyitdi.
O‘zining «Dilorom», «Shoir qalbi», «Sevgi tumori» (balet) kabi asarlaridan tashqari, «Aida», «Karmen», «Knyaz Igor, «Pikovaya dama», «Masxarabozlar», «Iolanta» kabi operalar, «Oqqush ko‘li», «Spartak», «Don Juan», «Boxchasaroy favvorasi», «Yong‘oqchaqar» kabi baletlar shular jumlasidandir.
Pedagoglik faoliyati, serqirra va sermahsul ijodi yuksak baholandi. U xorijiy mamlakatlarning orden va medallari, «Xalq artisti» unvoni, Davlat mukofotlari, Jamol Abdul Nosir, Javoharlal Neru nomidagi mukofotlar sohibidir.
O‘zbek madaniyatining ulkan arbobi Muxtor Ashrafiy 1975 yilda Toshkent shahrida vafot etdi.
Nihoyatda sermahsul ijodkor bo‘lgan Muxtor Ashrafiy butun umri davomida 7 ta opera, baletlar, 3 ta musiqali drama, 2 ta simfoniya, 4ta kantata, dramatik spektakl va kinofilmlarga musiqalar, romans va qo‘shiqlar yaratdi. Bastakorning simfonik asarlari mavzularining boyligi bilan ajralib turadi.
Uning nomi Toshkent Davlat konservatoriyasi, Buxoro san’at bilim yurti va musiqa maktablariga, shuningdek, Toshkent va Buxorodagi ko‘chalarga berilib, abadiylashtirilgan.
Loyihalarimiz
Izoh.uz — O‘zbek tilining xalqona izohli lug‘ati. So‘zlarning ma’nolari, ibora va misollar bilan keltirilgan.
Izoh.uz — Это народный толковый словарь узбекского языка с подробными определениями и примерами для каждого слова.
TVinfo.uz — Bugun, ertaga va keyingi hafta uchun to‘liq teledasturlar.
TVinfo.uz — Телепрограмма на сегодня, завтра и ближайшую неделю.
DostavkaInfo — Taomlar, dorilar, kitoblar va boshqa uy uchun kerakli bo‘lagan narsalarni yetkazib berish xizmatlari bor servislar.
DostavkaInfo — Каталог сервисов, предлагающих доставку еды, лекарств, книг и товаров для дома.
Imlo.uz — Орфографический словарь узбекского языка позволяющий проверить правописание узбекских слов на латинице и кириллице. В базе более 87 000 слов.
Imlo.uz — O‘zbek tilining imlo lug‘ati. Saytda 85 000 ortiq so‘z bor.
Lotin.uz — foydalanuvchilarga berilgan matnni lotindan kirillga va aksincha o‘girish xizmatini taklif etadi.
Lotin.uz — поможет транслитерировать с узбекской кириллицы на латиницу и обратно. Легко!
Maqol va naqllarning eng katta kolleksiyasi. Har bir maqol uchta tilda (o‘zbek, rus, ingliz).
Самая большая коллекция пословиц и поговорок на трёх языках (узбекский, русский, английский).
Har kuni eng sara latifalar va kulguli rasmlar. O‘zbek tilidagi kulgu markazi!
Ежедневно только отборные анекдоты, смешные картинки. Кузница юмора на узбекском языке!
Valyutani yuqori kursda almashtirish uchun yaqin punktlarni aniqlab beruvchi servis. Punkt joylashuvini kartada ko‘rsatadi.
Сервис, помогающий найти ближайшие пункты обмена валюты с выгодным курсом. Покажет местоположение пункта прямо на карте.
O‘zbekcha telegram kanallarining eng katta katalogi. Faqt faol kanallar, ruknlarda va batafsil statistikasi bilan.
Самый большой каталог телеграм каналов в Узбекистане. Только активные каналы по категориям и с подробной статистикой.
O‘zbek tilida savodli yozishni biz bilan boshlang.
С нами вы научитесь грамотно писать на узбекском языке.
O‘zbek tilining sinonimlar lug‘ati. Saytda 3300 tadan ortiq so‘zlar, 900 ga yaqin sinonim so‘zlar to‘plamiga jamlangan.
Словарь синонимов узбекского языка на нашем сайте содержит более 3300 слов и 900 синонимов.